Trong lịch sử dân tộc, phong trào “Bình dân học vụ” từng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xóa nạn mù chữ, nâng cao dân trí, mở ra cơ hội học tập cho hàng triệu người dân. Ngày nay, trong kỷ nguyên công nghệ 4.0, chúng ta lại tiếp tục khởi động một hành trình mới – “Bình dân học vụ số” – với mục tiêu phổ cập kỹ năng số, giúp mọi người dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên, trở thành những công dân số văn minh, thông minh và có trách nhiệm.

Tại Quảng Ninh – địa phương được đánh giá là một trong những tỉnh đi đầu cả nước về chuyển đổi số toàn diện, phong trào “Bình dân học vụ số” được Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy triển khai rộng rãi, với kỳ vọng tạo nên bước chuyển mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cộng đồng. Trong đó, Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật và Công nghệ Hạ Long là một trong những cơ sở giáo dục nghề nghiệp tiên phong hưởng ứng, gắn kết phong trào này với các hoạt động đào tạo, rèn luyện kỹ năng và ứng dụng công nghệ số trong giảng dạy, quản lý, cũng như đời sống học đường.

Vì sao cần “Bình dân học vụ số” trong giai đoạn hiện nay?
Xã hội ngày càng phụ thuộc vào công nghệ số. Học sinh, sinh viên dùng Internet để tìm kiếm tài liệu, tham gia lớp học trực tuyến, giao lưu bạn bè, giải trí qua mạng xã hội. Người lao động cần kỹ năng số để làm việc hiệu quả, sử dụng công cụ quản lý, giao tiếp trực tuyến, thậm chí tham gia các quy trình sản xuất thông minh. Ngay cả trong đời sống thường ngày, mọi người đều phải tiếp cận với các dịch vụ số: thanh toán trực tuyến, dịch vụ công, thương mại điện tử.
Tuy nhiên, cùng với cơ hội đó là những nguy cơ hiện hữu:
- Tin giả, deepfake, nội dung độc hại lan tràn trên mạng.
- Nguy cơ lừa đảo, đánh cắp dữ liệu cá nhân.
- Tình trạng học sinh, sinh viên lệ thuộc vào công nghệ, sử dụng AI để gian lận trong học tập.
- Những hệ lụy xã hội khi ứng xử thiếu văn minh trên môi trường số.

Chính vì vậy, “Bình dân học vụ số” không chỉ đơn thuần là một phong trào tuyên truyền mà còn là một giải pháp căn bản để xây dựng công dân số toàn diện, biết sử dụng công nghệ đúng cách, an toàn, sáng tạo và có trách nhiệm với cộng đồng.

Nội dung cốt lõi của phong trào “Bình dân học vụ số”
Phong trào này tập trung vào ba trụ cột chính: Sống văn minh – Kỹ năng số an toàn – Sử dụng AI có đạo đức.

Thứ nhất, sống văn minh trong môi trường số. Mỗi cá nhân cần ý thức được rằng hành vi trên mạng cũng quan trọng như ngoài đời thực. Không nói tục, không phát ngôn xúc phạm, không lan truyền thông tin sai sự thật chính là những hành động nhỏ nhưng mang ý nghĩa lớn để xây dựng một không gian mạng lành mạnh.

Thứ hai, rèn luyện kỹ năng số an toàn. Điều này bao gồm việc bảo mật tài khoản cá nhân, cài đặt mật khẩu mạnh, xác thực hai lớp, cảnh giác với các đường link lạ, biết cách báo cáo khi gặp tình huống nguy hiểm. Đây là kỹ năng nền tảng để học sinh, sinh viên tự bảo vệ mình trước các rủi ro an ninh mạng ngày càng tinh vi.

Thứ ba, sử dụng AI có đạo đức và trách nhiệm. AI ngày nay đã hiện diện ở khắp nơi: Google, TikTok, ChatGPT, chatbot, công cụ học tập và công việc. Nếu biết cách sử dụng, AI sẽ là công cụ đắc lực để học ngoại ngữ, tham khảo tài liệu, hỗ trợ sáng tạo, quản lý thời gian. Nhưng nếu lạm dụng, AI sẽ khiến con người mất đi tư duy phản biện, sa vào sao chép nội dung vi phạm bản quyền, thậm chí gian lận học tập. Vì vậy, học sinh – sinh viên cần học cách dùng AI như một trợ lý thông minh, không phải “cái nạng” để dựa dẫm.

Kỹ năng số học sinh, sinh viên cần trang bị
Để hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số”, học sinh, sinh viên tại Quảng Ninh nói riêng và trên cả nước nói chung cần trang bị cho mình những kỹ năng thiết yếu:

- Bảo mật thông tin cá nhân: Cài đặt quyền riêng tư cho tài khoản, dùng mật khẩu mạnh, bật xác thực OTP, không chia sẻ dữ liệu nhạy cảm.
- Nhận diện tin giả: Học cách phân biệt thông tin chính thống và thông tin bịa đặt, nhận biết deepfake, clickbait.
- Ứng xử văn minh trên mạng xã hội: Không chế giễu, không xúc phạm, không truyền bá nội dung độc hại.
- Tư duy phản biện số: Luôn kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ, biết đặt câu hỏi, không dễ bị dẫn dắt bởi nguồn tin thiếu kiểm chứng.
- Khai thác công nghệ phục vụ học tập: Biết tận dụng lớp học trực tuyến, kho tài liệu số, công cụ AI để mở rộng tri thức nhưng không phụ thuộc hoàn toàn.
Những kỹ năng này chính là “chữ số” mà phong trào “Bình dân học vụ số” muốn phổ cập cho thế hệ trẻ hôm nay.

TRƯỜNG TRUNG CẤP

KINH TẾ - KỸ THUẬT VÀ CÔNG NGHỆ HẠ LONG

Đóng vai trò là cơ sở giáo dục nghề nghiệp trọng điểm của tỉnh Quảng Ninh, Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật và Công nghệ Hạ Long đã tích cực triển khai chuyển đổi số trong giảng dạy, quản lý và đào tạo học sinh. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để phong trào “Bình dân học vụ số” được lồng ghép hiệu quả vào chương trình đào tạo và hoạt động của nhà trường.

- Nhà trường đã ứng dụng phần mềm quản lý học sinh: lưu trữ hồ sơ điện tử, quản lý điểm và kết quả học tập trực tuyến, giúp minh bạch và tiết kiệm thời gian.
- Học sinh có cơ hội tiếp cận mô hình đào tạo kết hợp trực tiếp – trực tuyến (blended learning), tận dụng công nghệ để mở rộng tri thức.
- Trường thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn về kỹ năng số an toàn, hướng dẫn cách bảo mật thông tin cá nhân, nhận diện tin giả, và sử dụng AI đúng mục đích.
- Truyền thông của trường được đẩy mạnh qua fanpage, website, góp phần lan tỏa thông tin về tuyển sinh, giới thiệu ngành nghề, đồng thời cũng là kênh để rèn luyện kỹ năng số cho học sinh trong thực tế.

Có thể nói, Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật và Công nghệ Hạ Long không chỉ dừng lại ở việc dạy nghề mà còn chú trọng đến việc đào tạo công dân số – những người lao động trong tương lai có khả năng hội nhập thị trường hiện đại, vừa giỏi chuyên môn vừa am hiểu công nghệ.

Chung tay xây dựng công dân số văn minh, trách nhiệm

Phong trào “Bình dân học vụ số” không chỉ là một khẩu hiệu tuyên truyền mà là một chiến lược dài hơi, gắn liền với tiến trình chuyển đổi số của tỉnh Quảng Ninh và cả nước. Khi mỗi học sinh, sinh viên ý thức được vai trò của mình trong môi trường số, biết sống văn minh, rèn luyện kỹ năng an toàn và sử dụng AI một cách có trách nhiệm, chúng ta sẽ có một thế hệ công dân số mạnh mẽ, sẵn sàng hội nhập và cạnh tranh trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật và Công nghệ Hạ Long kêu gọi toàn thể học sinh, sinh viên, cán bộ, giáo viên tích cực hưởng ứng phong trào, cùng nhau lan tỏa tinh thần “Sống văn minh – Kỹ năng số an toàn – Sử dụng AI có đạo đức”. Đây chính là hành trang quan trọng để mỗi người trẻ Quảng Ninh tự tin bước vào tương lai, góp phần xây dựng một xã hội số an toàn, sáng tạo và phát triển bền vững.